Η Tesla βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, αυτή τη φορά λόγω ενός νέου μηνύματος που εμφανίζεται σε ορισμένα από τα οχήματά της. Το λογισμικό, μετά την πρόσφατη αναβάθμιση (έκδοση 2025.32.3), προτρέπει τους οδηγούς που παρουσιάζουν σημάδια υπνηλίας ή εκτροπής από τη λωρίδα τους να ενεργοποιήσουν το σύστημα Full Self-Driving (FSD). Μηνύματα όπως «Drowsiness detected. Stay focused with FSD» ή «Lane drift detected. Let FSD assist so you can stay focused» προκαλούν έντονη ανησυχία στους ειδικούς οδικής ασφάλειας, οι οποίοι μιλούν για μια πρακτική που μπορεί να δημιουργήσει παραπλανητική αίσθηση ασφάλειας και να οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα.
Τι είναι το Tesla FSD και γιατί προκαλεί σύγχυση
Παρά την ονομασία του, το Full Self-Driving δεν μετατρέπει τα οχήματα της Tesla σε πλήρως αυτόνομα. Πρόκειται για σύστημα υποβοήθησης οδήγησης επιπέδου 2, που απαιτεί από τον οδηγό να παραμένει σε εγρήγορση, με τα χέρια στο τιμόνι και έτοιμο να αναλάβει τον έλεγχο ανά πάσα στιγμή.
Το γεγονός ότι η εταιρεία επιλέγει να ενθαρρύνει τη χρήση του FSD σε περιπτώσεις κόπωσης δημιουργεί ένα επικίνδυνο δίλημμα: οι οδηγοί που είναι ήδη λιγότερο προσεκτικοί μπορεί να παραπλανηθούν θεωρώντας ότι το αυτοκίνητο μπορεί να αναλάβει πλήρως την οδήγηση. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτή η εντύπωση εφησυχάζει τον οδηγό τη στιγμή που χρειάζεται να είναι πιο συγκεντρωμένος.
Ο ανθρώπινος παράγοντας και ο κίνδυνος του εφησυχασμού
Ένα από τα βασικά προβλήματα που έχουν επισημάνει οι επιστήμονες σε συστήματα ημιαυτόνομης οδήγησης είναι το φαινόμενο “out-of-the-loop”. Όταν ο οδηγός βασίζεται υπερβολικά στην τεχνολογία και σταματά να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της οδήγησης, αργεί να αντιδράσει όταν το σύστημα χρειάζεται βοήθεια ή αποτυγχάνει να χειριστεί μια απρόβλεπτη κατάσταση.
Η προτροπή της Tesla να ενεργοποιηθεί το FSD σε περίπτωση υπνηλίας αυξάνει αυτόν τον κίνδυνο. Ο οδηγός, αντί να σταματήσει και να ξεκουραστεί, μπορεί να συνεχίσει το ταξίδι του βασιζόμενος σε ένα σύστημα που δεν έχει σχεδιαστεί για πλήρη αυτονομία.
Τι λένε οι ειδικοί της οδικής ασφάλειας
Οργανισμοί οδικής ασφάλειας και ερευνητές χαρακτηρίζουν την απόφαση της Tesla «ανεύθυνη» και τονίζουν ότι δημιουργεί αντικρουόμενα μηνύματα: από τη μία, ζητείται από τον οδηγό να παραμείνει σε εγρήγορση· από την άλλη, προτείνεται η χρήση του FSD ως λύση σε κατάσταση κόπωσης.
Η σύγχυση αυτή μπορεί να αποδειχθεί μοιραία σε κρίσιμες στιγμές, καθώς καθυστερεί τις αντιδράσεις του οδηγού. Οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι η κόπωση αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων και δεν αντιμετωπίζεται με λογισμικά βοηθήματα αλλά με ξεκούραση και διακοπή της οδήγησης.
Το ιστορικό των συστημάτων FSD της Tesla
Η Tesla έχει αντιμετωπίσει και στο παρελθόν επικρίσεις για τον τρόπο που προωθεί το FSD και το Autopilot. Πολλοί κατηγορούν την εταιρεία ότι με την ονομασία «Full Self-Driving» δημιουργεί ψευδαισθήσεις πλήρους αυτονομίας στους χρήστες. Επιπλέον, υπήρξαν περιστατικά όπου η υπερβολική εμπιστοσύνη στο σύστημα συνέβαλε σε σοβαρά ατυχήματα.
Παρά την τοποθέτηση καμερών που παρακολουθούν την προσοχή του οδηγού και τις ειδοποιήσεις που εμφανίζονται όταν τα χέρια απομακρύνονται από το τιμόνι, η νέα προσθήκη θεωρείται βήμα προς τα πίσω, καθώς ενθαρρύνει την παράδοση του ελέγχου σε κρίσιμες στιγμές.
Οι συνέπειες για τους οδηγούς
Οι οδηγοί που ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις συχνά αντιμετωπίζουν την πρόκληση της κόπωσης, όμως οι ειδικοί τονίζουν ότι η λύση είναι τακτικά διαλείμματα, ξεκούραση και αποφυγή οδήγησης σε καταστάσεις υπνηλίας. Η χρήση του FSD ως «λύση» μπορεί να δημιουργήσει μια επικίνδυνη ψευδαίσθηση ασφάλειας.
Οι βασικές συστάσεις περιλαμβάνουν:
Διακοπή της οδήγησης σε περίπτωση υπνηλίας.
Χρήση του FSD μόνο ως βοήθημα και ποτέ ως υποκατάστατο της ανθρώπινης προσοχής.
Συνεχής ενημέρωση για τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του λογισμικού.
Υπευθυνότητα και τήρηση των κανόνων οδικής ασφάλειας.
Οι επιπτώσεις για τον κλάδο των αυτόνομων συστημάτων
Η υπόθεση της Tesla ανοίγει ξανά τη συζήτηση για το πώς πρέπει να σχεδιάζονται τα μηνύματα και τα συστήματα υποβοήθησης οδήγησης. Καθώς οι τεχνολογίες επιπέδου 2 εξελίσσονται, αυξάνεται ο κίνδυνος οι οδηγοί να παραμελούν τον ρόλο τους. Η ισορροπία ανάμεσα στην υποστήριξη του οδηγού και στη διατήρηση της επαγρύπνησης παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η συγκεκριμένη κίνηση της Tesla μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον τρόπο με τον οποίο οι κατασκευαστές θα χειριστούν την ευθύνη και την ασφάλεια στο μέλλον.
Το μήνυμα της Tesla να ενεργοποιούν οι οδηγοί το FSD όταν είναι κουρασμένοι ή νυσταγμένοι έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, καθώς πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι υπονομεύει την ασφάλεια. Αν και η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει στη μείωση της ανθρώπινης κόπωσης, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κρίση και την εγρήγορση του οδηγού.
Η υπόθεση υπογραμμίζει την ανάγκη σαφών οδηγιών, υπεύθυνης επικοινωνίας και προτεραιότητας στην οδική ασφάλεια, ώστε η συνεργασία ανθρώπου και τεχνολογίας να παραμένει ασφαλής και αποτελεσματική.
