Η αποστολή Artemis III της NASA, η πρώτη επανδρωμένη προσσελήνωση από το 1972 βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Η SpaceX, η οποία είχε αναλάβει το συμβόλαιο για το σύστημα προσεδάφισης, αντιμετωπίζει πλέον τον ενδεχόμενο αποκλεισμό από τον αγώνα, καθώς η NASA ανακοίνωσε ότι πρόκειται να ανοίξει ξανά το διαγωνισμό, ανοίγοντας τη «νέα σελίδα» στον σεληνιακό αγώνα.
Γιατί η NASA επανασχεδιάζει τη διαδικασία
Πριν από μερικά χρόνια, η SpaceX είχε εξασφαλίσει το HLS συμβόλαιο αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, με στόχο να χρησιμοποιήσει τον εκτοξευτή μετ’ επαναφοράς Starship για την μεταφορά των αστροναυτών από την τροχιά της Σελήνης στην επιφάνειά της, μέσω της κάψουλας Orion. Ωστόσο, το πρόγραμμα δείχνει πλέον να «σέρνεται». Ο προσωρινός διευθυντής της NASA σημείωσε ότι «το πρόβλημα είναι πως η εταιρεία έχει μείνει πίσω» και ότι η αμερικανική υπηρεσία «είναι σε αγώνα με την Κίνα». Η απόφαση για άνοιγμα του συμβολαίου έρχεται ως απάντηση στην καθυστέρηση και ως σήμα ότι η NASA δεν σκοπεύει να περιμένει.
Που είναι η καθυστέρηση
Από τις τεχνικές δυσκολίες έως την καθυστέρηση στα χρονοδιαγράμματα ανάπτυξης, η SpaceX βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλές προκλήσεις:
Το σύστημα προσσελήνωσης πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να υποστηρίζει πλήρωμα, όχι μόνο φορτίο και να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις ασφαλείας.
Τα συστήματα του Starship απαιτούν πολλαπλά στάδια επαναλήψεως δοκιμών, με την NASA να αναφέρει ότι η διαδικασία εξελίσσεται «πιο αργά απ’ ό,τι επιθυμούμε».
Η καθυστέρηση επηρεάζει όχι μόνο τη SpaceX αλλά ολόκληρο το πρόγραμμα Artemis, καθιστώντας πιθανή την αναβολή της αποστολής ή ακόμη και τη μεταφορά της σε άλλο πάροχο.
Οι συνέπειες για τη SpaceX και το πρόγραμμα
Η NASA ξεκαθάρισε ότι θα ανοίξει ξανά τον διαγωνισμό, αφήνοντας περιθώριο σε εταιρείες όπως η Blue Origin να διεκδικήσουν το HLS για την αποστολή Artemis III. Αυτό σηματοδοτεί μία σημαντική στροφή: από μονοπώλιο της SpaceX σε ανταγωνιστικό πεδίο. Αν η εταιρεία δεν βελτιώσει άμεσα τις επιδόσεις της, διακινδυνεύει να χάσει το πιο «κεντρικό» συμβόλαιο της επανδρωμένης εξερεύνησης της Σελήνης, γεγονός που θα έχει αντίκτυπο στην ίδια και στην εικόνα της ως προμηθευτή διαστημικών υπηρεσιών.
Τι αλλάζει για την ανθρωπότητα
Η αποστολή στη Σελήνη δεν είναι απλώς τεχνολογικό επίτευγμα: αποτελεί πολιτικό και διεθνές σύμβολο ισχύος. Η NASA πλέον πιέζεται να εκπληρώσει τον στόχο της επανδρωμένης προσσελήνωσης όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ο ανταγωνισμός ιδίως από την Κίνα καθιστά την κατάσταση πιο επείγουσα. Το άνοιγμα του συμβολαίου σηματοδοτεί ότι η αμερικανική διαστημική υπηρεσία δεν θα εξαρτάται αποκλειστικά από έναν πάροχο και προετοιμάζεται να κινηθεί γρήγορα.
Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
Αν η SpaceX επιταχύνει το πρόγραμμα του Starship και καλύψει τα χρονοδιαγράμματα, θα διατηρήσει το συμβόλαιο και θα παραμείνει κύριος προμηθευτής της προσσελήνωσης.
Αν όμως αποτύχει να προχωρήσει ικανοποιητικά, η NASA θα προχωρήσει σε ανοικτό διαγωνισμό, με πιθανή κατανομή του έργου σε πολλούς παρόχους ή αλλαγή πάροχου.
Η αποστολή Artemis III, που αρχικά είχε σχεδιαστεί για το 2027, ενδέχεται να μεταβληθεί, η καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο 2028 ή αργότερα.
Τι μάθαμε
Η εξερεύνηση της Σελήνης προχωρά μέσα από συνδυασμό τεχνολογίας, πολιτικής και διεθνούς ανταγωνισμού. Η NASA με την απόφαση να ανοίξει ξανά το συμβόλαιο για την Artemis III δείχνει πως δεν θα αφήσει τις καθυστερήσεις να αλλοιώσουν το χρονοδιάγραμμά της. Η SpaceX, από την πλευρά της, βρίσκεται μπροστά σε μία κρίσιμη δοκιμασία. Το αποτέλεσμα αυτού του γύρου αποφάσεων θα επηρεάσει όχι μόνο ποιος θα πάει στη Σελήνη πρώτος μετά τους Apollo αλλά και ποιος θα καθορίσει τη διαστημική εποχή της επόμενης δεκαετίας.
